Topraklama Ölçümü

  Topraklama sistemleri, endüstriyel alanlarda ve binalarda tehlikesiz bir yaşam sağlamak için uygulanması gereken bir güvenlik önlemidir. Herhangi bir toprak elektrodunun bulunmaması, binalarda yaşayan insanları tehlikeye atar ve diğer cihazların, ekipmanların zarar görmesine neden olur. Ancak topraklama sistemleri başlı başına bir güvenlik sağlamaz. Bu nedenle, topraklama ölçümü güvenirliğin sağlanması açısından oldukça önemlidir. 

  Elektrikli binaların, işletme alanlarının güvenli bir şekilde faaliyetini devam ettirmesi için uygulanan tehlikesizlik önlemlerine topraklama ölçümü denir. Topraklama ölçüm, toprağın direncini test eder. Bu sayede, bir binada veya endüstriyel alanda insanların yaşamı için herhangi bir risk olup olmadığı belirlenir. 

   Topraklama ölçümü, farklı alanlarda yapılmaktadır; bina, endüstriyel, şehir, kırsal alan. Bu bağlamda, ölçüm metodları da yapılan alana göre değişir. Topraklama ölçümünde toprak direnci ve gerilimi önemli rol oynar. Toprak direnci, topraktan elektrik akımı geçtiğinde gösterdiği tepkidir. Toprak, diğer iletkenlere nazaran daha zayıf bir iletkendir. Buna rağmen, akım için yeteri kadar büyük bir alan söz konusu olduğunda direnç daha düşük olur ve toprağın iletkenliği artar. Topraklama ölçümleri, toprak direncini test eden Toprak Megeri ile yapılır. 

  Topraklama yöntemi sayesinde herhangi bir binada olası elektrik kaçakları tespit edilir ve insan yaşamına zarar vermeden önlenir. Bu nedenle, insan yaşamının hâkim olduğu tüm yapılarda topraklama raporu ve ölçüm işlemleri uygulanması gereken adımlardır. 

Topraklama raporu elektrik bulunan bütün işletmelerde yıllık periyotlarla alınması gereken bir rapordur. Teknik servis denetimlerinde özellikle TSE tarafından istenmektedir. Topraklama Raporu, Paratoner ve Elektrik İç Tesisat Uygunluk Raporu ile birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve yetkili merciler tarafından yapılan denetimlerde istenir. 

   Topraklama raporları, uzman elektrik mühendisleri tarafından düzenlenir. Ancak her elektrik mühendisi raporu hazırlayamaz. Bunun için Elektrik Mühendisler Odası (EMO) üyesi olan ve Topraklama Eğitimi Sertifikalı bir elektrik mühendisi gereklidir. Raporda, ölçümün yapıldığı cihaz ve kalibrasyon sonuçları yer alır. Aynı zamanda, uygulanan topraklama ölçümü, ölçülen cihaz bigileri, hangi standartlardan yararlanıldığı ve binanın yapısı ile ilgili diğer detaylara da yer verilir. Raporu elde etmek için Serbest Müşavir Muhendis’lerden veya bu alanda profesyonel hizmet sunan onaylı mühendislik firmalarından yardım alınabilir. 

TOPRAKLAMA ÖLÇÜMÜ YAPTIRMAK İÇİN TIKLAYIN!

  Topraklama ölçümü dikkat ve özen gerektiren bir süreçtir. Bu nedenle, Topraklama ölçümü nasıl yapılır? sorusuna en doğru yanıtı bulmak gerekir. Toprak Megeri adı ile bilinen toprak direnci testi ile yapılmaktadır. Hassas ölçüm sunan toprak megerleri, üç elektroda sahiptir; E, P ve C. E, toprak elektrodu, P akım potansiyel elektrodu, C ise akım elektrodu anlamına gelir. 

  Topraklama ölçümleri alanında uzman mühendisler tarafından yapılmalıdır. Aynı zamanda, ölçümde kullanılacak cihazın kalibrasyonu da yapılmış olmalıdır. Paratoner topraklama ölçümlerinde ise kontrol klemensinden paratoner irtibatı kesilerek işlem yapılmalıdır. 

   Ölçüm yapılan yerlerde TN sisteminin uygulanması halinde koruma iletken kesitleri projesinden çevrim empedansı kontrolü sağlanmalıdır ya da elektrik tesisat test cihazı ile çevrim empedansı ölçümü yapılmalıdır. Bu sistemdeki koruma iletkenlerinin nötr barasına bağlı olup olmadığı da tespit edilmelidir. Topraklama ölçümleri, ekipmanların durumuna ve binanın yapısına göre belirli aralıklara tekrarlanmalıdır. Aynı zamanda, topraklama ölçümü sırasında eşpotansiyele bağlanmış olabilecek diğer eşpotansiyel elemanlarıyla ( doğalgaz boruları, su boruları vb ) olan irtibat da ortadan kaldırılmalıdır. 

TOPRAKLAMA ÖLÇÜM RAPORU ÖRNEĞİ İÇİN TIKLAYIN!

   Topraklama ölçümünde topraklama çubukları arasına akım enjekte edilerek oluşan gerilim ölçülür ve ölçülen gerilimin akıma bölünmesi ile direnç hesaplanmış olur. Topraklama direncinin ölçümünde en bilindik yöntem, 2 kazıklı ölçüm yöntemidir. Bunun için P ve C elektrodları toprağa yerleştirilir ve elektrotların arasındaki mesafe ortalama 10 metre olacak şekilde ayarlanır. Topraklama barasına yeşil kablo bağlanır ve sarı kablo P, kırmızı kablo ise C elektroduna gelecek şekilde ayarlanır. 

   Bir diğer topraklama ölçüm yöntemi enerjili ölçüm olarak bildiğimiz çevrim empedansı ölçümüdür. Çevrim empedansı ölçümünde topraklama direnci ölçülmek istenen iletken yüzeye sahip cihazın yüzeyinden başlayıp topraktan akarak işletme topraklamasından trafonun yıldız noktasına oradan da faza geçen bir devreyi tamamladığı için çevrim empedansı denir. Bu ölçümde, ölçüm cihazının toprak ucu ölçümü yapılmak istenen noktaya, nötr ucu nötre, faz ucu da ölçümü yapılan cihaza gelen faz iletkenine temas ettirilerek ölçüm yapılır. Burada ölçülen direnç değeri bir yalıtım hatasında devrenin kendisini tamamlayacağı hattın direnç değeridir ve kazıklı ölçümle yapılan ölçümün direnç değerinden büyük olması beklenir.

  Topraklama ölçüm fiyatları, ölçümün yapıldığı alana ve bina tipine göre değişmektedir. Periyodik kontrollerin düzenli olarak her yılda bir kere yapılması zorunludur. Bununla birlikte, ölçümlerin ana pano dışında prizler, makineler ve diğer buna benzer noktalardan yapılması da güvenlik açısından önemlidir. 

   Topraklama ölçüm fiyat olarak belirli aralıklarda değişmektedir. Başlangıç fiyat ise 5 Ölçüme kadar 300 TL civarındadır, 5 ölçümden sonraki ölçümler için sayıya göre birim fiyat belirlenir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi ölçümün yapıldığı alan ve diğer faktörlere göre bu fiyat değişebilir.